Ο κινηματογράφος αποτελεί την αποκαλούμενη έβδομη τέχνη. Αρχικά εμφανίστηκε ως μια τεχνική καταγραφής της κίνησης και οπτικοποίησής της, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος= κίνηση+γραφή). Είναι δύσκολο να πούμε πως υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος εφευρέτης του κινηματογράφου, καταλυτικό ρόλο όμως στην εξέλιξη της τεχνικής έπαιξε η διάδοση της φωτογραφίας, στα μέσα του 19ου αιώνα. Μία από τις πρώτες και ιδιαίτερα σημαντικές αναλύσεις της κίνησης με τη βοήθεια της φωτογραφικής μηχανής έγινε το 1878, όταν ο Βρετανός φωτογράφος Edward Muybridge, έχοντας καταφέρει να αναπτύξει μεθόδους διαδοχικής φωτογράφισης, απεικόνισε την κίνηση ενός αλόγου, αποδεικνύοντας πως κατά τη διάρκεια του καλπασμού του υπάρχουν στιγμές που τα πόδια του δεν έχουν επαφή με το έδαφος. Την ίδια περίπου εποχή, ο Γάλλος φυσικός Étienne-Jules Marey κατόρθωσε να συλλάβει φωτογραφικά το πέταγμα ενός πουλιού με τη βοήθεια μιας φωτογραφικής μηχανής με τη δυνατότητα να αποτυπώσει 12 στιγμιότυπα ανά λεπτό. Όμως τα σημαντικότερα κινηματογραφικά επιτέυγματα έγιναν στα τέλη του 1880, με την εφεύρεση του κινητοσκοπίου από τον William Dickson ο οποίος εργαζόταν για λογαριασμό του Thomas Edison. Ενώ μερικά χρόνια αργότερα, το 1895 συγκεκριμένα, οι αδελφοί Auguste και Louis Lumière βασιζόμενοι στο κινητοσκόπιο, εφηύραν τον κινηματογράφο που αποτελούσε μια φορητή κινηματογραφική μηχανή, λήψεως, εκτύπωσης και προβολής του φιλμ.
Και κάπως έτσι ξεκινάει η Έβδομη τέχνη να μπαίνει σε εφαρμογή…
Στην Ελλάδα όλο αυτό το κύμα ξεκινάει τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, με έναν μικρό αριθμό ταινιών μέχρι το 1940. Η άνθησή του όμως ξεκινάει μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Η χρυσή εποχή του Ελληνικού Κινηματογράφου θα έλεγε κανείς ότι ήταν από το 1960 μέχρι και το 1973, φτάνοντας μέχρι και τις 97 ταινίες το χρόνο. Δυστυχώς όμως, από το 1974 μέχρι και σήμερα η παραγωγή κυμαίνεται σε πολύ μικρότερα επίπεδα. Ουσιαστικά η ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου ξεκινάει το 1906 όπου κινηματογραφείται μια μικρού μήκους ταινία των Ολυμπιακών Αγώνων και ένα χρόνο μετά μια ακόμη ταινία που παρουσίαζε τον εορτασμό της ελληνικής Εθνικής επετείου.
Για να είμαστε όμως ακριβείς, δεν μπορούμε να ορίσουμε την γέννηση του κινηματογράφου στην Ελλάδα, μόνο από τις προβολές ταινιών, αλλά από τα γυρίσματα κινηματογραφικών έργων στη χώρα μας. Δυστυχώς τα γυρίσματα είναι υπόθεση ξένων, αν εξαιρέσουμε τους αδελφούς Μανάκια που γύρισαν κάποιες ταινίες με έναν άγνωστο, ακόμη και σήμερα τρόπο, από τις οποίες δεν έχουμε δει ακόμη τίποτε, οι περισσότερες δε από αυτές έχουν σήμερα χαθεί κάπου ανάμεσα στα κράτη που έγιναν μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Εξάλλου, οι Μανάκια ήταν Έλληνες, πιο συγκεκριμένα Βλάχοι, για την υπηκοότητά τους όμως ερίζουν όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και η Τουρκία, τα Σκόπια και η Γιουγκοσλαβία, αφού έγιναν γνωστοί από ιστορικές έρευνες και μετά το θάνατο του ενός από τα δύο αδέλφια.
Μεταπολεμική Περίοδος!
Τη περίοδο της κατοχής 1940-1944 δεν υπάρχουν περιθώρια εξέλιξης στον Ελληνικό Κινηματογράφο, έδιναν όμως υλικό στους σεναριογράφους και σκηνοθέτες του μεταπολέμου. Αξιοσημείωτη είναι η ίδρυση της Φίνος Φιλμ το 1942 που ιδρύθηκε από τον Φιλοποίμενα Φίνο και λειτουργούσε αδιάκοπα μέχρι και το θάνατό του το 1977. Από το 1943 έως και το 1977 ήταν η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου και μια από τις μεγαλύτερες στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.
Μερικά ονόματα που πέρασαν από την Φίνος Φιλμ και άφησαν μεγάλη ιστορία είναι ο Αλέκος Αλεξανδράκης, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Δημήτρης Παμαμιχαήλ, Ζωζώ Σαπουτζάκη, Ζωή Λάσκαρη, Ρένα Βλαχοπούλου, Μάρθα Καραγιάννη, Κώστας Βουτσάς, Τζένη Καρέζη, Θανάσης Βέγγος, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Μάρω Κοντού, Κώστας Χατζηχρήστος και πολλά πολλά ακόμα ονόματα που συμμετείχαν σε ταινίες που έχουν μείνει αξέχαστες και που ακόμα προβάλλονται αδιάκοπα και κανείς μας δεν βαριέται να βλέπει ξανά και ξανά, ακόμα κι αν ξέρει απ’ έξω ατάκες και τραγούδια. Ο Γιάννης Δαλιανίδης, ένας από τους μεγαλύτερους και πιο πετυχημένους σεναριογράφους και σκηνοθέτες της Ελλάδας, υπήρξε σταθμός για την Φίνος Φιλμ καθώς θεωρήθηκε από τους σημαντικότερους συνεργάτες του Φιλοποίμενα Φίνου και παρ’όλο που ασχολήθηκε με όλα τα κινηματογραφικά είδη, έμεινε στην ιστορία ως “ο σπεσιαλίστας του μιούζικαλ“.
Ταινίες που έμειναν χαραγμένες στη καρδιά μας όπως “Η Αλίκη στο ναυτικό“, “Η θεία απ’ το Σικάγο“, “Κορίτσια για φίλημα“, “Η αρχόντισσα και ο αλήτης“, “Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο“, “Τζένη Τζένη” και πολλές ακόμα. Ταινίες που λατρέψαμε και που βλέπουμε ακόμα και σήμερα να μεταφέρονται στο θέατρο ή remake τους στη μεγάλη οθόνη, όπως ο “Ηλίας του 16ου” με τον Πέτρο Φιλιππίδη.
Πλέον σήμερα στον 21ο αιώνα βλέπουμε μια εμφανή πτώση του Ελληνικού Κινηματογράφου σε σχέση με εκείνα τα χρόνια, καθώς οι παραγωγές χρόνο με το χρόνο λιγοστεύουν. Σε συνδυασμό με την κρίση του σήμερα, όλο και λιγότερες ελληνικές ταινίες δημιουργούνται. Αν εξαιρέσουμε μια μεγάλη επιτυχία της Ελλάδας το 2009 με την ταινία “Κυνόδοντας” που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Καννών στο παράλληλο αλλά σημαντικό τμήμα “Ένα κάποιο βλέμμα” στο οποίο προβάλλονται οι ταινίες νέων σκηνοθετών. Καθώς επίσης και με την ταινία του Πάνου Κούτρα “Στρέλλα“, μια παραγωγή επίσης του 2009 που προβλήθηκε για πρώτη φορά στο 59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου με την γνωστή πλέον Μίνα Ορφανού, η οποία πήρε το βραβείο Α’ γυναικείου ρόλου από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου το 2010 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Μπορεί η φαντασία, το ταλέντο και η δημιουργικότητα να υπάρχουν στο έπακρον για τους Έλληνες σκηνοθέτες και σεναριογράφους, αλλά θες λίγο η κρίση, λίγο η έλλειψη των μέσων, έχουν φτάσει χαμηλά τον Ελληνικό Κινηματογράφο.
Ελπίζουμε όμως πως η άνθισή του θα ξαναέρθει, όπως εκείνα τα Χρυσά Χρόνια…
Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκπομπή “ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ” της ΕΤ1 η οποία είναι αφιερωμένη στη παραγωγή της Φίνος Φιλμ, αλλά και στον παραγωγό Φιλοποίμενα Φίνο. Πλάνα από ταινίες και ονόματα που αναδείχθηκαν μέσα από την Φίνος.
