Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει το έργο του Στρατή Πασχάλη «Σερσέ λα φαμ»-Οι γυναίκες στα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, στη Μονή Λαζαριστών (Σκηνή Σωκράτης Καραντινός), σε σκηνοθεσία-χορογραφίαΣοφίας Σπυράτου, από την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2014.
Η παράσταση, με οδηγό τα σπουδαία τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη για τη γυναίκα, ξεναγεί τους θεατές στο σύμπαν του σπουδαίου λαϊκού συνθέτη. Το έργο αναπτύσσεται γύρω από έναν κεντρικό δραματικό σκελετό με χαρακτήρες και περιστατικά – φανταστικά μα και βασισμένα στα Λόγια (γραπτά και συνεντεύξεις) του ίδιου του Τσιτσάνη – αλλά και σε γεγονότα και πρόσωπα της βιογραφίας του, χωρίς να παγιδεύεται στον νατουραλισμό∙ αντίθετα, χρησιμοποιεί το υλικό για να δομήσει μια ονειρική πλοκή με μυστήριο, ρεαλισμό και παράδοξες ανατροπές. Το «Σερσέ λα φαμ», για πρώτη φορά μετά από χρόνια, αποκαλύπτει στο ευρύ κοινό την ιστορία της σύνθεσης ενός θρυλικού τραγουδιού, της «Αρχόντισσσας», όπως μας την παρέδωσε ως μαρτυρία ο ίδιος ο μεγάλος συνθέτης.
Το «Σερσέ λα φαμ» είναι ένα δυναμικό μουσικό και χορευτικό δρώμενο με κεντρικό θέμα την παρουσία της γυναίκας στα τραγούδια του Τσιτσάνη. Άλλοτε σαν μαγευτική ύπαρξη που διεγείρει τη φαντασία κι άλλοτε σαν καταστροφική παρέμβαση της μοίρας, η γυναίκα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο του μεγάλου λαϊκού συνθέτη.
Πλάι στο θεατρικό μέρος, στην παράσταση πρωταγωνιστεί η μουσική του Τσιτσάνη: μια ορχήστρα από δεξιοτέχνες οργανοπαίχτες κι ένας μεγάλος θίασος από τριάντα ηθοποιούς, μουσικούς και χορευτές παρεμβαίνουν στο δράμα, αποδίδοντας τα κορυφαία τραγούδια του συνθέτη για τη γυναίκα. Όλοι οι καλλιτέχνες συμμετέχουν ενεργά στο θέαμα, παίζοντας μουσική, τραγουδώντας και χορεύοντας. Μαζί, καταξιωμένοι ερμηνευτές του λαϊκού τραγουδιού ενώνουν επί σκηνής τις δυνάμεις τους με το πλούσιο δυναμικό των ηθοποιών του ΚΘΒΕ, φέρνοντας στο προσκήνιο και νέες παρουσίες, που αναδείχθηκαν από τη μεγάλη επιτυχία της περσινής σεζόν, το έργο Με μουσικές εξαίσιες, με φωνές. Έτσι η παράσταση επιθυμεί να δώσει το διαχρονικό στίγμα της μουσικής του Τσιτσάνη – τόσο τον αυθεντικό λαϊκό ήχο και το αίσθημα της εποχής του, όσο και τον αντίκτυπό της και την επιρροή της στους νέους του σήμερα. Το «Σερσέ λα φαμ» γράφτηκε ειδικά για το ΚΘΒΕ.
Σημείωμα συγγραφέα
Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεφύρωσε το χάσμα ανάμεσα στο λαϊκό και το έντεχνο ελληνικό τραγούδι, δημιουργώντας γι’ αυτό όλες τις μετέπειτα προοπτικές ανάπτυξης και διάδοσής του σε όλο τον κόσμο. Πέτυχε πρώτος την τομή. Αλλά δεν την καρπώθηκε. Έμεινε μετέωρος και μοναδικός.
Γι’ αυτό είναι και τόσο σημαντικός σε βαθμό που να μας θυμίζει τον Παπαδιαμάντη και τον Καβάφη, στον τομέα του.
Οι γυναίκες στο έργο του είναι άλλοτε σωτήριες οπτασίες και άλλοτε καταστροφικοί πειρασμοί. Αινίγματα και αλληγορικές ενσαρκώσεις. Σύμβολα και φαντασιώσεις. Ιδέες αλλά και πραγματικές καλλονές.
Προσπαθήσαμε σε αυτό το μικρό δρώμενο να δώσουμε μερικές εικόνες, πορτρέτα, καταστάσεις, ατμόσφαιρες γύρω από κάποιες γυναίκες που τις φανταστήκαμε περισσότερο μέσα από τα τραγούδια του, τη ζωή του. Με σεβασμό και δέος. Ευχαριστώ τον Θεόφιλο Π. Αναστασίου που μου έδωσε την ιδέα να χρησιμοποιήσω στο κείμενό μου μετουσιωμένα το πρόσωπο και την ιστορία της Μάχης, από ένα εξαιρετικό διήγημά του, τη «Χαραμάδα».
Στρατής Πασχάλης
Σημείωμα Σκηνοθέτη
Σερσέ… Αναζητώντας τον Τσιτσάνη
Όταν μου δόθηκε από τον Γιάννη Βούρο και τον Γιώργο Λιάνη αυτή η παραγγελία-δώρο, κάθισα να ψάξω μέσα μου τι είναι για μένα ο Τσιτσάνης.
Εκείνο που αντιλήφθηκα είναι ότι ο Τσιτσάνης είναι ένας δημιουργός που μίλησε στην εποχή του με μουσική και στίχο, εκφράζοντας έναν φοβερά σύνθετο –και γοητευτικά μυστηριώδη– ψυχισμό. Ταυτόχρονα, ο Τσιτσάνης εξακολουθεί να μιλά και σήμερα στους νέους. Αυτό είναι κάτι που διαπιστώνω καθημερινά, βλέποντας πώς η νέα γενιά τον αφομοιώνει με τους δικούς της όρους. Και σήμερα, λοιπόν, ο Τσιτσάνης επιδρά δημιουργικά στους ακροατές του. Γι’ αυτόν τον λόγο, αποφάσισα να αποφύγω με κάθε τρόπο μια παράσταση-«μνημόσυνο» ή μια παράσταση- «τοιχογραφία εποχής». Αντίθετα, θέλησα να φτάσω στον πυρήνα της δημιουργίας του, που είναι και ο πυρήνας της ελληνικής μουσικής: το γλέντι, το πανηγύρι, οι σχέσεις έρωτα, πάθους και διονυσιασμού που γεννιούνται μέσα στην ατμόσφαιρα της σύναξης και της ταβέρνας. Σ’ αυτές τις συνάξεις, υπό τους ήχους του τραγουδιστή και της τραγουδίστριας, μέσα στους καπνούς και στα μεθύσια, ο καθένας μας απογειώνεται ονειρευόμενος τη Σεράχ, τη Φαρίντα και τα εξωτικά μέρη όπου μας ταξιδεύει η μουσική του Τσιτσάνη.
Πρέπει να πω ότι η εμπειρία της περσινής συνεργασίας με το ΚΘΒΕ ήταν καταλυτική: η σπουδαία ενέργεια που μας μετέδιδε ο διάλογος με το κοινό ήταν κάτι που απογείωσε την παράσταση. Έτσι, φέτος είχα μπροστά μου ένα μεγάλο στοίχημα: το πώς θα πετύχουμε τον ίδιο στόχο, αλλά με άλλο ύφος. Και φυσικά, είχα μπροστά μου το στοίχημα που κάθε καλλιτέχνης γνωρίζει πολύ καλά – πώς, δηλαδή, όλοι όσοι δουλέψαμε για την παράσταση θα ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Βάλαμε πολλή δουλειά και πολύ πάθος για να κερδίσουμε τα στοιχήματα αυτά.
Ευχαριστώ θερμά όλους τους συντελεστές και το δυναμικό του ΚΘΒΕ για τη συνεργασία.
Σοφία Σπυράτου