Καθαρά Δευτέρα λοιπόν σήμερα και όπως κάθε χρόνο είμαστε έτοιμοι να συνδυάσουμε τη νηστεία τροφών και παθών.
Η πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής ονομάζεται Καθαρά Εβδομάδα και δίνει το χρόνο στο πιστό να εξαγνιστεί, να καθαριστεί και να προετοιμαστεί.
Οι πιστοί, την Καθαρά Δευτέρα τρέφονται με λαγάνα εις ανάμνηση της βοήθειας που προσέφερε ο Θεός στους Ισραηλίτες με τα «άζυμα» και τους οδήγησε στη Έξοδο από την Αίγυπτο.
Χαλβάς
Τον συναντάμε σε όλα τα Βαλκάνια και την Τουρκία είναι ένα απλό γλυκό. Για τους Έλληνες ο χαλβάς αποτελεί ένα από τα σαρακοστιανά γλυκά τους και ιδίως η παραλλαγή που φτιάχνεται με ταχίνι και πωλείται σε μορφή κυλίνδρου η παραλληλεπιπέδου. Το είδος αυτό του χαλβά ονομάζεται Μακεδονικός Χαλβάς.
Πρώτες ύλες για τους χαλβάδες είναι συνήθως κάποια λιπαρή ουσία (βούτυρο, ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, ταχίνι), άμυλο (νισεστές, σιμιγδάλι, ταχίνι), ενώ σε μερικές χώρες χρησιμοποιούν και υλικά όπως καρότο, ρεβίθι ή παπάγια) και γλυκαντικές ουσίες (ζάχαρη, μέλι, πετιμέζι,γλυκόζη, χαρουπόμελο). Για ποικιλία στις γεύσεις ή σαν διακόσμηση προστίθενται συνήθως διάφοροι ξηροί καρποί (κυρίως αμύγδαλα, σταφίδες) και αρωματίζεται με μπαχαρικά(βανίλια, γαρύφαλλα, κανέλα, κάρδαμο, κρόκος), μέλι, κακάο ή σοκολάτα, ξύσμα ξινών φρούτων ή/και κομματάκια από αυτά, χυμούς φρούτων ή άλλα φυσικά αρωματικά παρασκεύασματα (ροδόνερο, αφεψήματα λουλουδιών).
Ταραμάς
Ταραμάς είναι η πρώτη ύλη για την ταραμοσαλάτα, ένα από τα πιο φημισμένα νηστίσιμα πιάτα.
Στην ουσία πρόκειται για αυγά ψαριών, συνηθέστερα του κυπρίνου, του μπακαλιάρου ή κάποιου άλλου είδους ψαριού, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη παρασκευή του γνωστού σαρακοστιανού εδέσματος.
Η καλύτερη ποιότητα ταραμά είναι ο λεγόμενος λευκός αν και στην πραγματικότητα το χρώμα του ελαφρώς γκριζόλευκο.
Ο λευκός ταραμάς είναι “καθαρός” δηλαδή περιέχει 100% αυγά ψαριών και για αυτό είναι ακριβός, αλλά φτιάχνει νοστιμότερη ταραμοσαλάτα. Φυσικά υπάρχουν διάφορες ποιότητες με υποδεέστερη, αλλά επίσης νόστιμη, τον ροζ ταραμά, ο οποίος περιέχει χρώμα και άλλες προσμίξεις.
Η λέξη ταραμάς είναι τουρκικής προέλευσης και βγαίνει από τη λέξη tarama που σημαίνει αυγά ψαριών.
Δύο είναι οι βασικές παραδοσιακές συνταγές με ταραμά. Η πιο γνωστή είναι η ταραμοσαλάτα. Το πλούσιο αυτό άλειμμα θεωρείται το άλφα και το ωμέγα στο τραπέζι της Σαρακοστής.