Η Google Arts and Culture συνεργάζεται με την ψηφιακή αρχαιολογική οργάνωση CyArk σε μέρη παγκόσμιας κληρονομιάς με κίνδυνο καταστροφής.
Τον Αύγουστο του 2015, το Isis κατέστρεψε των 2000 χρόνων Ναό του Bel στη συριακή πόλη της Παλμύρας. Σχεδόν τρία χρόνια αργότερα, και η πόλη έχει τραυματιστεί περαιτέρω. Παράλληλα με την ανυποψίαστη ταλαιπωρία και την απώλεια της ζωής, η Συρία είδε την καταστροφή του Ναού του Baalshamin, του Πύργου της Elahbel και του Palmyra Castle – για να αναφέρουμε μόνο λίγους.
Είναι το μίσος ακριβώς αυτού του είδους καταστροφής που οδήγησε τον Ben Kacyra να ιδρύσει τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό CyArk. Το 2001, ο Kacyra – ο οποίος είναι από το Mosul στο Ιράκ – παρακολούθησε την τηλεόραση καθώς οι Ταλιμπάν έκαναν σπατάλη στα βουδιστικά αγάλματα στο Bamiyan του Αφγανιστάν, τα οποία χτίστηκαν πριν από 1.500 χρόνια.
Σήμερα βλέπουμε την έναρξη της Open Heritage, μια συνεργασία μεταξύ της Google Arts and Culture και της CyArk, η οποία στοχεύει να φέρει σε ευρύτερο κοινό το πιο εκτεταμένο και λεπτομερές τρισδιάστατο αρχείο των επικίνδυνων αρχαιολογικών θαυμάτων που έγινε ποτέ.
Δεν ήταν μια απλή σύμπτωση το ότι το Kacyra επέλεξε την εξελιγμένη τρισδιάστατη αρχειοθέτηση ως εργαλείο επιλογής της. Πριν από χρόνια, βοήθησε να δημιουργηθεί ο πρώτος σαρωτής LiDAR, ο οποίος χρησιμοποιεί ελαφριά λέιζερ για να δημιουργήσει μια λεπτομερή εικόνα μιας δεδομένης σκηνής με πρωτοφανή ταχύτητα. Είδε ότι αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διατήρηση γνώσεων σχετικά με τοποθεσίες και μνημεία που αντιμετωπίζουν κίνδυνο καταστροφής από την ανθρώπινη συμπεριφορά, καθώς και φυσικές καταστροφές όπως οι σεισμοί και οι πλημμύρες.
Το Open Heritage θα ανοίξει την πρόσβαση σε αυτές τις τοποθεσίες με δύο τρόπους. Πρώτον, μέσω ενός ηλεκτρονικού αρχείου που αποσκοπεί να δώσει στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο οπτική πρόσβαση σε συνολικά είκοσι έξι τοποθεσίες, από την Πομπηία της Ιταλίας μέχρι το παλάτι Al Azem της Συρίας. Τα δεδομένα θα είναι επίσης ανοιχτά, πράγμα που σημαίνει ότι οι ερευνητές και οι αρχαιολόγοι θα μπορούν να αξιοποιήσουν το έργο της CyArk στις δικές τους δραστηριότητες. “Θέλαμε να βεβαιωθούμε ότι αυτό ήταν προσβάσιμο σε οποιονδήποτε, είτε πρόκειται για τηλέφωνο, είτε για αναμονή σε λεωφορείο είτε για το σπίτι σε υπολογιστή υψηλής τεχνολογίας”, λέει ο Chance Coughenour, ψηφιακός αρχαιολόγος που διαχειρίζεται το έργο από το τέλος της Google. Οι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αρχείο ηλεκτρονικά ή να κατεβάζουν μια εφαρμογή για iOS ή Android ή να “εισχωρούν” περισσότερο μέσα χρησιμοποιώντας πλήρως ακουστικά εικονικής πραγματικότητας, όπως το Daydream.
Η CyArk και η Google έχουν ανοιχτό πνεύμα για το πού θα μπορούσε να οδηγήσει το αρχείο. “Το μυστήριο της χρησιμότητας των ανθρώπων στα δεδομένα είναι μέρος του ενθουσιασμού”, λέει ο John Ristevski, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της CyArk. “Ορισμένα από τα συναρπαστικά σύνορα βρίσκονται στην εικονική πραγματικότητα και την επαυξημένη πραγματικότητα και είμαστε ενθουσιασμένοι που βλέπουμε τι είδους εμπειρίες μπορούν να χτίσουν οι άνθρωποι γύρω από τα στοιχεία της κληρονομιάς – από τις εμβληματικές εικονικές περιηγήσεις έως την επικάλυψη των πλούσιων σχετικών πληροφοριών ενώ είστε στο χώρο – ακριβή χάρτη του τι υπάρχει. “Υπάρχουν ελπίδες ότι τα δεδομένα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για περαιτέρω μοντελοποίηση και ενδεχομένως ακόμη και σε προσπάθειες ανασυγκρότησης τα επόμενα χρόνια.
Η CyArk χρησιμοποίησε κυρίως ένα συνδυασμό φωτογραμμετρίας και σάρωσης LiDAR για να δημιουργήσει μια εικόνα για κάθε τοποθεσία. Αποστέλλοντας τα ελαφριά λέιζερ – την ίδια βασική αρχή με το ραντάρ και το σόναρ – το LiDAR αναπτύσσει γρήγορα μια λεπτομερή, υφή εικόνα ενός περιβάλλοντος γνωστού ως ‘cloud point’ μετρώντας το χρόνο που χρειάζεται για να επιστρέψει το λέιζερ. Η φωτογραμμετρία, από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιεί φωτογραφίες για να δημιουργήσει μια τρισδιάστατη εικόνα ενός χώρου. Οι αλγόριθμοι επικαλύπτουν διαφορετικές εικόνες ενός περιβάλλοντος, είτε από χειροκίνητες κάμερες είτε από drones, για να δημιουργήσουν ένα αντίγραφο της δομής.
“Το LiDAR εξακολουθεί να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τη συλλογή δεδομένων και ήταν η μόνη μέθοδος για πολλά από τα πρώτα χρόνια της οργάνωσης πριν η ψηφιακή φωτογραμμετρία γίνει πιο πανταχού παρούσα”, λέει ο Ristevski. Σήμερα, παρά την ακρίβεια της φτηνότερης ψηφιακής φωτογραμμετρίας, το LiDAR “εξακολουθεί να είναι η πιο ακριβής μέθοδος που έχουμε για τη λήψη γεωμετρίας και κάθε σημείο είναι ακριβές σε περίπου 5 χιλιοστά, ώστε να μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα πολύ λεπτομερές μοντέλο επιφάνειας”.
Αποτελεί επίσης μια μορφή κατάλληλη για τις περιπλοκές πολλών τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς. “Η εφεύρεση του Ben είχε ως στόχο πολύπλοκα βιομηχανικά περιβάλλοντα όπως τα διυλιστήρια πετρελαίου και τα υποβρύχια – πράγματα που δεν καταγράφηκαν τόσο εύκολα και περιγράφηκαν από τις παραδοσιακές μεθόδους έρευνας. Οι οργανικές μορφές πολλών χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς είναι επίσης δύσκολο να μοντελοποιηθούν, οπότε η εφαρμογή του LiDAR αποδείχθηκε μεγάλη εφαρμογή και, σε συνδυασμό με τη σύγχρονη φωτογραμμετρία, μπορεί να μας δώσει τόσο ακριβή γεωμετρία όσο και υφές που είναι χρήσιμες για μια πληθώρα εφαρμογών, “Ristevski λέει.
Τον Αύγουστο του 2016, ένας σεισμός έπληξε την πόλη του Bagan στη Μιανμάρ. Ο CyArk είχε μόλις πραγματοποιήσει μια πρώτη επίσκεψη στην αρχαία πόλη, που ήταν το πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της παγανιστικής αυτοκρατορίας από το 1044 έως το 1287, για να βοηθήσει την UNESCO και το Αρχαιολογικό Τμήμα της Μυανμάρ με προσπάθειες διατήρησης. Χτισμένο σε σεισμική βλάβη, εκατοντάδες ναοί υπέστησαν ζημιές στο σεισμό, αλλά η CyArk ήταν σε θέση να παράσχει λεπτομερείς αποδείξεις για την έκταση της βλάβης. Ο Coughenour περιγράφει τον ιστότοπο ως “παράδειγμα καλύτερης κατηγορίας για το τι μπορείτε να κάνετε με αυτά τα δεδομένα 3D”.
Στην εφαρμογή, οι θεατές καθοδηγούνται μέσω κάθε ιστότοπου με μια επισκόπηση αποστολής που θέτει τη σκηνή για το ψηφιακό ντοκιμαντέρ της CyArk και μια εισαγωγή στον ιστότοπο και το ιστορικό του. Από εδώ διασπάται σε 360 ° εικόνες των πιο εντυπωσιακών δομών του Bagan. Ο Bagan είναι επίσης το θέμα ενός μίνι τρισδιάστατου ντοκιμαντέρ επιμελημένο από τον εμπειρογνώμονα του Βρετανικού Μουσείου στην ιστορία της Νοτιοανατολικής Ασίας, Alexandra Green, και μίλησε από τον Bettany Hughes του BBC. Μεταβαίνοντας στην Ananda Ok Kyaung, ένα μοναστήρι από τούβλα που χτίστηκε στα τέλη του 8ου αιώνα, οι θεατές είναι ελεύθεροι να μετακινηθούν μέσα στο ναό και να ερευνήσουν τις σκηνές της βουδιστικής κοσμολογίας που κοσμούν τα τείχη της μονής.