Έχεις πιάσει τον εαυτό σου να ψάχνει σε ιστοσελίδες στο διαδίκτυο για φθηνά αεροπορικά ταξίδια βάζοντας ως προορισμό «οπουδήποτε»; Έχει παραμείνει το βλέμμα σου «κολλημένο» σε φωτογραφίες με εξωτικά μέρη και ηλιοβασιλέματα δίπλα στη θάλασσα ή σε θέρετρα στις χιονισμένες Άλπεις ή στους Δολομίτες; Φαντασιώνεσαι να τρως τάπας πίνοντας σαγκρία σε κάποιο πλακόστρωτο στενάκι της Βαρκελώνης;
Ταυτίζεσαι με την άποψη της παραγωγού στη Νέα Υόρκη Rosie Merchant «Όταν κάτι στρεσογόνο συμβαίνει στη ζωή μου, ψάχνω αμέσως στο Skyscanner να βρω το πιο φτηνό και μακρινό μέρος να πάω»;
Αν ναι, τότε η φωνή του εσωτερικού σου Εγώ έχει να σου πει κάτι πολύ σημαντικό: χρειάζεσαι ένα διάλειμμα από την καθημερινότητά σου, μια φυγή από το άγχος και τις ευθύνες ενός επαναλαμβανόμενου μοτίβου ζωής.
Πολλές είναι οι έρευνες στον τομέα της ψυχολογίας που αποδεικνύουν τα ψυχικά οφέλη του ταξιδιού.
Παίρνοντας ουσιαστική απόσταση από τα καθημερινά προβλήματα, ερχόμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας και έτσι, όταν επιστρέφουμε, μπορεί με πιο καθαρό μυαλό να πάρουμε αποφάσεις για θέματα που πριν φάνταζαν ανυπέρβλητα.
Η Ανάγκη της Αποστασιοποίησης αλλά και της Εμπειρίας
Το ταξίδι είναι συνδεδεμένο με την πρόληψη ή τη διαχείριση του εργασιακού burn out, της συναισθηματικής, σωματικής και ψυχικής εξάντλησης, η οποία προκαλείται από το υπερβολικό και παρατεταμένο στρες.
Σύμφωνα με τον Adam Galinsky, κοινωνιολόγο στο Columbia University in New York City, το ταξίδι συνδέεται και με τη δημιουργικότητα. Ταξιδεύοντας και ερχόμενοι σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, στους οποίους προσαρμοζόμαστε, αρκεί συχνά για να προαχθεί η δημιουργικότητά μας.
Σύμφωνα με τη Saba Harouni Lurie, οικογενειακή θεραπεύτρια στο Λος Άντζελες, η καινοτομία του ταξιδιού, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων, πολιτισμών, εθίμων και τόπων, μπορούν να διευρύνουν την αντίληψή μας, αυξάνοντας τη θετικότητά μας και δίνοντας χώρο στη δημιουργικότητα.
Το ταξίδι παίζει σημαντικό ρόλο επίσης στην πρόληψη της κατάθλιψης. Έρευνες έχουν δείξει πως και μόνο η σκέψη ενός προγραμματισμένου ταξιδιού μπορεί να μειώσει το άγχος. Σύμφωνα με την έρευνα των Seungjay Hyun, Yeonjiin Lee και Sangshin Park, όσοι δεν ταξίδεψαν καθόλου για έναν χρόνο είχαν 71% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη την επόμενη χρονιά σε σχέση με εκείνους που ταξίδεψαν. Επίσης, αντίστροφα, για όσους έπασχαν από κατάθλιψη υπερδιπλασιάστηκε η πιθανότητα να μην ταξιδέψουν σε σχέση με εκείνους που δεν έπασχαν τη δεδομένη περίοδο.
Παίρνοντας ουσιαστική απόσταση από τα καθημερινά προβλήματα, με την εναλλαγή παραστάσεων που προσφέρει ένα ταξίδι, ερχόμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας και έτσι, όταν επιστρέφουμε, μπορεί με πιο καθαρό μυαλό να πάρουμε αποφάσεις για θέματα που πριν φάνταζαν ανυπέρβλητα.
Αλλά και η ανάκληση όμορφων αναμνήσεων από ένα ταξίδι οδηγούν σε μια πιο θετική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Όπως και η συναναστροφή με άλλους ανθρώπους, που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της αυτοαπομόνωσης.
Τέλος, αν λάβουμε υπόψη και τη γνωστή πυραμίδα ιεράρχησης των αναγκών του Maslow, στην οποία η κορυφαία ανάγκη του ανθρώπου είναι η αυτοπραγμάτωση, αυτή η αίσθηση πληρότητας και εσωτερικής ισορροπίας, το ταξίδι αποτελεί μοναδικό δώρο στον εαυτό μας για να την προσεγγίσει, τόσο μέσω του εσωτερικού μας διαλόγου όσο και με τις εμπειρίες μας, που είναι μοναδικές.
Την επόμενη φορά λοιπόν που κάποιος θα σε ρωτήσει: «Καλά, έχεις χρήματα για να πας ταξίδι;» θα ξέρεις πολύ καλά τι να απαντήσεις, χωρίς ενοχές, βάζοντας ως προτεραιότητα την ψυχική σου υγεία και αυτογνωσία.
Η Φυγή ως Διάλειμμα
Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση στην έννοια του ταξιδιού, εκείνη της «φυγής».
Πρόκειται για τη φυγή από την πραγματικότητα, από τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις, καθώς και την (απο)φυγή αντιμετώπισης των προβλημάτων (απο)φυγή επώδυνων συναισθημάτων και καταστάσεων. Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για προσωρινή ανακούφιση χωρίς μακροπρόθεσμο όφελος στην ψυχική μας υγεία. Η επιστροφή από ένα ταξίδι με τέτοιο στόχο μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επώδυνη. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να χρησιμοποιούμε το ταξίδι ως ένα διάλειμμα από τις στρεσογόνες καταστάσεις παρά ως θεραπεία για αυτές.
Την επόμενη φορά λοιπόν που κάποιος θα σε ρωτήσει: «Καλά, έχεις χρήματα για να πας ταξίδι;» θα ξέρεις πολύ καλά τι να απαντήσεις, χωρίς ενοχές, βάζοντας ως προτεραιότητα την ψυχική σου υγεία και αυτογνωσία.
Για το τέλος ας κρατήσουμε τα λόγια του Σκωτζέζου συγγραφέα Robert Louis Balfour Stevenson: «Δεν ταξιδεύω για να πάω κάπου, αλλά για να πάω. Ταξιδεύω για χάρη του ταξιδιού. Το ζήτημα είναι να μετακινείσαι».
