Ένας από τους μεγαλύτερους Ιταλούς συνθέτες της γενιάς του και παγκοσμίως, γνωστός για τη μακροχρόνια συνεργασία του με τον συμπατριώτη του σκηνοθέτη Φεντερίκο Φελίνι. Γόνος μουσικής οικογένειας, o Νίνο Ρότα (Nino Rota) γεννήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 1911, στο Μιλάνο.
Σπούδασε στο ωδείο της πόλης, ως παιδί – θαύμα, καθώς προτού καν συμπληρώσει τα 15 του χρόνια είχε συνθέσει μία όπερα κι ένα ορατόριο. Με προτροπή του διάσημου διευθυντή ορχήστρας Αρτούρο Τοσκανίνι ο νεαρός Ρότα συνέχισε τις σπουδές του στις ΗΠΑ.
Με τη μεγάλη οθόνη και τον κόσμο της ήλθε σε επαφή το 1933, όταν έγραψε τη μουσική για την ταινία του Ραφαέλε Ματεράτσο «Treno Popolare». 19 χρόνια αργότερα αρχίζει η συνεργασία του με τον Φεντερίκο Φελίνι στην ταινία «Ο Λευκός Σεΐχης». Ακολουθεί μια γόνιμη και επιτυχημένη συνεργασία μεταξύ των δύο ανδρών, που κράτησε περίπου 30 χρόνια, με τον Ρότα να γράφει αξιομνημόνευτη μουσική για ταινίες, όπως οι «Λα Στράντα», «Ντόλτσε Βίτα» και «8 1/2».
Το 1968 έγραψε τη μουσική για την ταινία «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Φράνκο Τζεφιρέλι, το μουσικό θέμα της οποίας είναι από τα πλέον αναγνωρίσιμα στην ιστορία του κινηματογράφου. Η καταξίωσή του έφθασε στο απόγειό της με τον «Νονό» του Φράνσις Φορντ Κόππολα. Το 1975 τιμήθηκε με όσκαρ για τη μουσική του στο «Νονό ΙΙ».
Ο Ρότα και ο Φελίνι συνεργάστηκαν σε 15 ταινίες από το 1952 έως το 1978, οι οποίες άφησαν το στίγμα τους στον παγκόσμιο κινηματογράφο αλλά και στην κινηματογραφική μουσική: Οι Βιτελόνοι (1953), Λα Στράντα (1954), Οι Νύχτες της Καμπίρια (1957), Ντόλτσε Βίτα(1960) και 8 ½ (1963), είναι οι πιο χαρακτηριστικές. Πολλοί λένε πως αυτό που εξέφραζε ο Φελίνι με εικόνες, ο Ρότα το περιέργαφε με τη μουσική. Δύο άνθρωποι με τελείως διαφορετική οπτική που όμως συμπλήρωναν άριστα ο ένας τον άλλο.
Ο Μάνος Χατζιδάκις, μιλώντας για τον Ρότα, με τον οποίο ήταν και φίλοι, προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει το «μυστικό» του Ιταλού συνθέτη στην εκπομπή «Παρασκήνιο» της ΕΡΤ το 1979, λέγοντας: «Ο Φελίνι ασχολείται με το παρελθόν του, ασχολείται με τις εικόνες του παρελθόντος, τις οποίες τις συνθέτει με το μέλλον. Κι εκεί είναι η μεγαλοσύνη του. Ήθελε ένα υλικό του παρελθόντος. Ο Νίνο Ρότα του το προμήθευσε. Κι έχουμε αυτό το αξιοπερίεργο, να έχει σφραγίσει την εποχή μας, την πολύ σύγχρονη εποχή μας, ένα υλικό αναμνήσεων. Κι αυτός είναι ο Νίνο Ρότα». Και σα να συνεχίζει από αυτό το σημείο στο κείμενό του που δημοσιεύεται στο βιβλίο «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι» (εκδ. Ίκαρος) υπογραμμίζει πως ο Νίνο Ρότα «δεν παριστάνει τον σύγχρονο, γιατί είναι – και περιέχει τον καιρό του με όλες τις αντινομίες του».
Η εργογραφία του Ρότα, εκτός από τη μουσική που συνέθεσε για περίπου 150 ταινίες, περιλαμβάνει δέκα όπερες, πέντε μπαλέτα και πολλές συμφωνικές συνθέσεις. Ο συνθέτης έφυγε από τη ζωή στις 10 Απριλίου 1979 και η τελευταία ταινία που επένδυσε με τη μουσική του ήταν η Πρόβα Ορχήστρας του Φελίνι.
Χωρίς αμφιβολία, και πέρα από κάθε λεπτομέρεια, η μουσική του Νίνο Ρότα συνταιριάζεται απόλυτα με το ύφος και το χαρακτήρα του κινηματογραφικού σύμπαντος του Φεντερίκο Φελίνι εξ΄ αιτίας της πετυχημένης αντιμετώπισης του βιωματικού κόσμου του σκηνοθέτη.
«Ο Φελινικός κόσμος είναι ένας κόσμος από βιώματα μνήμες και αθέατες μελλοντικές ήττες και επιβολές» (Μάνος Χατζιδάκις). Πέθανε στις 10 Απριλίου του 1979.