Στην κεντρική Τσεχία του μεσοπολέμου και ενώ ο τρόμος της γερμανικής κατοχής απειλεί ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, δυο γυναίκες, η Μητέρα και η κόρη της Μάρθα διατηρούν ένα πανδοχείο. Στους πελάτες που φτάνουν εκεί, προσφέρουν τσάι με υπνωτικό, τους ληστεύουν και τους ρίχνουν στο ποτάμι με συνεργό τον παράξενο υπηρέτη τους. Στόχος τους είναι, να συγκεντρώσουν χρήματα ώστε να μπορέσουν να φύγουν από τον σκοτεινό και καταθλιπτικό Βορά και να ταξιδέψουν στο Νότο, για να συναντήσουν την θάλασσα και το φως του ήλιου.
Τι γίνεται όμως όταν στο πανδοχείο φτάνει ο Γιαν, γιος της Μητέρας και αδερφός της Μάρθας, που έλειπε τριάντα χρόνια και εκείνες δεν τον αναγνωρίζουν; Ο Γιαν αποφασίζει να κρατήσει την ταυτότητά του κρυφή.
Είναι πλούσιος κι έρχεται από τον Νότο: το τέλειο θύμα.
Η Μαρία, η γυναίκα του Γιαν, διαισθανόμενη τον κίνδυνο αναζητά τον άντρα της. Θα αποτραπεί όμως το μοιραίο;
Διάλεξα τη δημιουργία για να ξεφύγω από το έγκλημα.
Και να που με σέβονται! Τι παρεξήγηση!
Albert Camus
ΣΧΟΛΙΑ
Ο Καμύ βασισμένος σε αληθινή ιστορία, μεταχειρίζεται τα πρόσωπα και τα πράγματα συμβολικά.
Ως γνήσιος στοχαστής, θέτει ερωτήματα. Και για να απεγκλωβίσει τον θεατή, από το κυνήγι του μυστηρίου και της εξέλιξης του έργου, του αποκαλύπτει όλα τα μυστικά του.
Θέλει να αφήσει ελεύθερη την σκέψη μας να αναρωτηθούμε μαζί του.
Είναι το μοιραίο αναπόφευκτο;
Όποιος παίζει με την ζωή το πληρώνει;
Πότε ο άνθρωπος παύει να επαναστατεί;
Ποια είναι η σχέση του Θεού με τον άνθρωπο; Είναι ο Θεός σκληρός και άσπλαχνος; Ή μήπως ο άνθρωπος έχει πάψει να τον αναζητά μέσα του;
Επίσης ο Καμύ ασχολείται με θέματα όπως: η εξάρτηση μητέρας-κόρης,η δυσλειτουργία της οικογένειας και οι επιπτώσεις που υπάρχουν στα παιδιά.
Η διαταραχή της Μάρθας όπως παρουσιάζεται στην “Παρεξήγηση” οφείλει πολλά σε αυτή την δυσλειτουργία.
Κυρίαρχο επίσης θέμα στο έργο, είναι το ανικανοποίητο στοιχείο στον άνθρωπο.
Τα πρόσωπα του έργου συνεχώς αναζητούν κάτι άλλο από αυτό που έχουν.
Ο Γιαν βρίσκεται στον Νότο πλούσιος, ευτυχισμένος και αναζητά τον Βορρά.
Η Μάρθα είναι στον Βορρά και αναζητά τον Νότο.
Στην “Παρεξήγηση” ο Αλμπέρ Καμύ καταγράφει τον ψυχισμό του ανθρώπου στην προσπάθειά του να υπάρξει.
Αν ο άνθρωπος σιωπά ή ψεύδεται πεθαίνει μόνος και το σύμπαν γύρω του βουλιάζει στη δυστυχία. Αν αντιθέτως, μιλήσει τη γλώσσα της αλήθειας, χωρίς αμφιβολία και πάλι θα πεθάνει, αλλά αφού θα έχει βοηθήσει τους άλλους και τον εαυτό του να ζήσουν.
Albert Camus
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Αντιλαμβάνομαι το έργο ως σύγκρουση ανάμεσα σε δύο κόσμους. Το Φως και το Σκοτάδι. Στην ουσία είναι σύγκρουση ανάμεσα σε ανθρώπινες ψυχές.
Αυτές με ενδιαφέρει να ερευνήσω γιατί μόνο έτσι αποκτούν υπόσταση οι αφηρημένες έννοιες. Το σκοτάδι εκπροσωπεί η Μητέρα και η Μάρθα. Είναι ένας κόσμος που δολοφονεί, κλέβει, εξαπατά και στραγγαλίζει κάθε είδους συναίσθημα. Το φώς εκπροσωπεί η Μαρία, γέννημα θρέμμα του Νότου, του ήλιου και της θάλασσας. Η Μαρία διαισθάνεται αυτό που θα συμβεί, εκφράζει τα συναισθήματά της με καθαρότητα και αλήθεια, αγαπά και έχει πάθος για την ζωή. Ο Γιαν που κινείται ανάμεσα στους δύο κόσμους, απορροφάται τελικά από το σκοτάδι που συνήθως είναι ποιο δυνατό.
Όσο για τον υπηρέτη, εξυπηρετεί το μοιραίο, το αναπόφευκτο, άλλοτε με την μορφή του Θεού και άλλοτε με την μορφή του δαίμονα.
Επιλέγω να διατηρήσω την εποχή της «Παρεξήγησης», δηλαδή τον μεσοπόλεμο, γιατί πιστεύω ότι έτσι αναδεικνύεται καλύτερα η διαχρονικότητα του έργου. Κατά την γνώμη μου οι ιδέες και οι έννοιες αποκτούν την πραγματική τους διάσταση μέσα στον χώρο και τον χρόνο που γεννήθηκαν.
Το “διαχρονικό” πηγάζει από το ίδιο το κείμενο και όχι από τον εξωτερικό διάκοσμο. Όσο πιο καθαρά φωτίζεται το κείμενο, τόσο καλύτερα θα μπορέσει να επικοινωνήσει μαζί του ο σύγχρονος Θεατής.| Αναστασία Παπαστάθη
