Ο Ορέστης ξεκίνησε να γράφεται από τον Γιάννη Ρίτσο το 1962 και ολοκληρώθηκε το 1966. Στο έργο πρωταγωνιστούν “δυο νέοι ως είκοσι χρονώ”, όπως μας δηλώνει στον πρόλογο ο ποιητής, ο Ορέστης κι ο φίλος του και εξάδερφός του Πυλάδης.
Ο θεατρικός αυτός μονόλογος διαδραματίζεται στο χρονικό εκείνο σημείο που ο Ορέστης βρίσκεται στα Προπύλαια των Μυκηνών, αλλά δεν έχει διαπράξει ακόμα τους προδιαγεγραμμένους φόνους, της Κλυταιμνήστρας και του εραστή της Αίγυσθου, έχει δε τη μορφή της βαθύτερης εξομολόγησης προς τον αφοσιωμένο του φίλο, καθώς η τρυφερότητα της σχέσης τους δεν του προκαλεί καμιάν αναστολή και, ίσα-ίσα, τον προτρέπει κιόλας, ώστε να του εκθέσει τα εσώψυχά του και, κυρίως, τις αμφισβητήσεις του.
Ο “Ορέστης” του Αισχύλου και του Σοφοκλή σκοτώνει τη μάνα του και τον εραστή της για να εκδικηθεί το σκοτωμό του πατέρα του. Αναθρεμμένος από παιδί με τη μητροκτονία ως σκοπό της ζωής του, εκτελεί χωρίς αμφιβολίες και αναστολές μια αποστολή που του επιβάλλεται από τον Απόλλωνα και από τον εθιμικό νόμο που απαιτεί εκδίκηση για το αίμα με άλλο αίμα. Αυτή είναι η μοίρα του και την αποδέχεται χωρίς αντίρρηση.
Ο “Ορέστης” του Ρίτσου σκοτώνει τη μάνα του και τον εραστή της, αλλά δεν το κάνει για να εκδικηθεί, ή γιατί αυτό ορίζεται απ’ τη μοίρα του. Στην πράξη του θανάτου φτάνει ύστερα από μια οδυνηρή συνειδησιακή σύγκρουση, από μια βαθύτερη αίσθηση κοινωνικού χρέους. Η σύγκρουση αυτή, που έχει ως κέντρο της την ελευθερία του ατόμου να ορίσει τη μοίρα του και εκφράζει τα βαθύτερα υπαρξιακά και κοινωνικά διλήμματα και προβλήματα του σημερινού και του αιώνιου ανθρώπου, αποτελεί το διαχρονικό περιεχόμενο αυτού του εξαίσιου δραματικού μονόλογου.
Στον “Ορέστη” του Ρίτσου αναγνωρίζουμε τον αιώνια αγωνιζόμενο άνθρωπο και τον ίδιο τον ποιητή, που βλέπει, παράλληλα, το πανάρχαιο δράμα των αγώνων και των θυσιών για μια καλύτερη ζωή και οραματίζεται έναν κόσμο όπου ο άνθρωπος θα ζούσε ελευθερωμένος από αυθαιρεσίες της εξουσίας, ιστορικά χρέη εκδίκησης και κοινωνικούς ανταγωνισμούς.
Ο Ορέστης κατανοεί μέσα στη φυσική α- σκοπιμότητα της ανθρώπινης δράσης, την κοινωνική σκοπιμότητα του χρέους, μέσα στο οποίο βρίσκεται από τη μοίρα του εγκλωβισμένος, υπερβαίνει τους δισταγμούς και τις ταλαντεύσεις του, περνάει την κλειστή, από τη συνειδησιακή του πάλη, πόρτα της δράσης και αποφασίζει να σκοτώσει τη μάνα του και τον σφετεριστή του θρόνου του πατέρα του. Στην πράξη του αυτή, ωστόσο, δεν οδηγείται από το μίσος, ή από το πάθος για εκδίκηση, αλλά από τη γνώση πως ο θάνατος των σφετεριστών της ζωής των άλλων αποτελεί μια αναγκαία πράξη για ν’ αλλάξει αυτός ο κόσμος της αδικίας, της βίας, της ψευτιάς, της υποκρισίας, των κοινωνικών διαταραχών, των αιματηρών πολέμων και των εμφύλιων αλληλοσπαραγμών και ν’ ανέβει η ζωή. Το δραματικό, εσωτερικό αγώνα του, να πειθαναγκάσει τον εαυτό του να δεχτεί την κοινωνική αναγκαιότητα μιας πράξης που βαθιά αποστρέφεται και να θυσιάσει τα ατομικά αισθήματά του στον συλλογικό αγώνα που επιβάλλει η ιστορική στιγμή “για ν’ ανασάνει (αν γίνεται) τούτος ο τόπος”.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Ορέστης Τρίκας
Κινησιολογία: Αλέξης Πατρικουνάκος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Ευθυμία Κωσταπαππά, Δημήτρης Ξωξάκος
Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης
Χειρισμός φωτισμού και ήχου: Γιώτα Βερούχη
Σχεδιασμός αφίσας: Δέσποινα Τσιρίγου
Trailer παράστασης: Ίριδα Δήμητρα Ανδριοπούλου
Φωτογραφίες – βίντεο:
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά):
Στέλλα Αλεξίου
Γεωργία Δήμου
Ευθυμία Κωσταπαππά
Ματίνα Κοψολαίμη
Αφροδίτη Νικολιουδάκη
Δημήτρης Ξωξάκος
Χριστίνα Πανταζή
Χριστίνα Παπαγιάννη
Ελεάννα Πουλίδα
Θαλειάννα Τσιρίγου
Αφηγητής: Κωστής Σαβιδάκης
Φωνή Ηλέκτρας: Ελένη Κωνσταντίνου
Ευχαριστούμε για την βοήθειά τους:
τον Κωνσταντίνο Κωνσταντόπουλο και το΄΄Θέατρο συν κάτι΄΄ για την ευγενική παραχώρηση όλων των ήχων τις παράστασης, τον Θάνο Περιστέρη και φυσικά την “Ανώτερη Δραματική Σχολή Μαίρης Βογιατζή Τράγκα” για την υλοποίηση της παράστασης.